حبس سهام عدالت به پایان می‌رسد؟

به گزارش صدای بورس، با گذشت دو سال از حبس نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، بالاخره تصمیمات جدیدی برای این نمادهای محبوس گرفته شد. تصمیماتی که شاید بتواند گره دیگری از پرونده سهام عدالت بازکرده و تکلیف ۵۰ میلیون سهامدار عدالت را روشن کند.
طرح سهام عدالت که در دوره ریاست محمود احمدی‌نژاد رونمایی شد، از همان ابتدا با اما واگرهای زیادی روبه‌رو بود و در دست‌اندازهای زیادی افتاد که حتی جلسات و نشست‌های تخصصی هم نتوانست گره کور آن را باز کند. توقف نمادها اما موضوع مهم و قابل توجهی بود که سهامداران را با شوکی بزرگ روبه‌رو کرد و انتقادهای زیادی به همراه داشت.
با این وجود، بعد از گذشت دو سال از توقف این نمادها، بالاخره این طرح در سراشیبی قرار گرفته و با تصویب نحوه برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت از سوی شورای عالی بورس، کمی از پیچیدگی‌های آن رفع شده است. هر چند، با این اقدام، بازگشایی نمادهای محبوس عدالت یک گام تا آزادی نزدیک شده است اما هنوز مشخص نیست چه زمانی پرونده قطور سهام عدالت بسته خواهد شد و آیا تصمیم تازه شورای عالی بورس می‌تواند به اسارت نمادهای شرکت‌های استانی سهام عدالت پایان دهد وکام سهامدارانش را شیرین کند یا همچنان این نمادها در حبس باقی خواهند ماند.

دو روش برای خرید وفروش سهام عدالت
برای خرید و فروش سهام عدالت دو روش در نظر گرفته شد؛ در روش غیرمستقیم که سهامداران عدالت سهامدار شرکت‌های استانی بودند، در صورت بازگشایی نماد آنها می‌توانند سهام خود را در شرکت‌های استانی خرید و فروش کنند، اما در روش مدیریت مستقیم که حدود ۱۹ میلیون نفر را در برمی‌گرفت، در سال ۹۹ ابتدا ۳۰ درصد و بعد ۶۰ درصد این سهام قابلیت خرید و فروش داشت که در آن زمان تا پاییز ۹۹ حدود ۳ میلیون نفر از سهامداران عدالت روش مستقیم اقدام به فروش ۳۰ درصد یا ۶۰ درصد از سهام خود کردند، اما با توجه به روند ریزشی بازار و کاهش ارزش پرتفوی سهام عدالت، خرید و فروش سهام عدالت متوقف شد. پس از آن اما تصمیم‌گیری در مورد آزادسازی سهام عدالت مشروط شد. یکی از شروط آزادی نمادهای حبس شده، متعادل شدن بازار از نظر حجم و قیمت سهام و معاملات بود. شروط دوم، اما اصلاح آئین‌نامه اجرایی سهام عدالت هم برای روش مدیریت مستقیم و هم روش غیرمستقیم بود. شرط سوم و مهم دیگر نیز برگزاری الکترونیکی مجامع شرکت‌های استانی سهام عدالت ذکر شده بود. اما شرط آخر به دلیل اینکه با اساسنامه سهام عدالت مغایرت داشت، مسکوت ماند و قرار شد، بعد از انجام اصلاحات لازم در مورد آن تصمیم‌گیری شود. نکته دیگر این بود که افراد جدیدی که به عنوان نماینده هیات مدیره کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی معرفی می‌شوند باید صلاحیت عمومی، حرفه‌ای و تخصصی آنها توسط سازمان بورس و اوراق بهادار احراز می‌شد.

دلایل توقف یک طرح
موضوع بازگشایی وفروش سهام عدالت از همان زمانی که رای به توقف نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت داده شد تا به امروز واکنش‌های زیادی را به دنبال داشته است.
این نمادها که اسفند سال ۱۴۰۰ براساس مصوبه شورای عالی بورس متوقف شد، تا امروز که دو سال از این مصوبه می‌گذرد، در اسارت به سر می‌برند. اسارتی که کام سهامدارانش را تلخ کرده است. البته دلایل متعددی برای توقف این نمادها مطرح شده که مهم‌ترین آن ریزش بازار سرمایه به دلیل فروش سهام عدالت بوده است. از این رو، متولیان با هدف حمایت از سهامداران و برای اینکه جلوی ضررهای احتمالی را بگیرند، خرید و فروش سهام عدالت را متوقف ونمادها را راهی حبس و آزادی نمادها را مشروط به اصلاح آئین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت، کردند. دراین میان، قراربراین شد کارگروهی زیر نظرشورای عالی بورس متشکل از تمام نهادها و سازمان‌های مرتبط تشکیل شود تا کار بررسی و اصلاح آئین نامه در دستور کار قرار گیرد. آنطور که دستیار ویژه وقت رئیس سازمان بورس در همان زمان گفته بود «این کارگروه پیشنهادهای لازم را برای اصلاح آئین‌نامه اجرایی آزاد سازی سهام عدالت به شورای عالی بورس ارائه کرده و برخی از این پیشنهادها نیز به تصویب رسید.»
براین اساس، یکی از این پیشنهادها این بود که یک‌نفر دارای صلاحیت توسط کارگروهی متشکل از کانون‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، عضو حقیقی شورای عالی بورس و نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی، به عنوان نماینده سهامداران روش غیر مستقیم سهام عدالت برای شرکت در مجامع عمومی شرکت‌های سرمایه‌پذیر انتخاب کند که آن نماینده بتواند در همه مجامع به نمایندگی سهامداران شرکت‌های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت مشارکت کند.

تصویب نحوه برگزاری مجامع شرکت‌ها
با این توضیحات و با گذشت دو سال از بلاتکلیفی سهام عدالت، در دویست و چهل و هشتمین جلسه شورای عالی بورس که با حضور اعضا و به ریاست وزیر امور اقتصادی و دارایی برگزار شد، نحوه برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت تصویب شد.
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در نشست خبری خود با خبرنگاران از تعیین تکلیف هیات مدیره سرمایه‌گذاری‌های استانی در آینده‌ای نزدیک خبر داد و با ذکر این نکته که صلاحیت هیات مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بایستی به تایید سازمان بورس برسد، گفته بود: معرفی افراد از سوی شرکت‌ها به سازمان بورس اولین گام است که پس از کاندیداتوری اسامی مورد تایید سازمان اعلام خواهد شد.
موضوع دیگر مورد اشاره درنشست سکاندار بورس، درباره مجامع شرکت‌های استانی سهام عدالت بود. بر این اساس، این شرکت‌ها به صورت حضوری و هم به صورت الکترونیکی‌ از طریق سامانه شرکت سپره‌گذاری مرکزی (دیما) مجامع خود را برگزار می‌کنند و رای‌گیری آن الکترونیکی خواهد بود. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که وزیر اقتصاد شهریور امسال وعده معرفی هیات‌مدیره ۳۱ شرکت‌ سهام عدالت را داده و تاکید کرده بود؛ انتخابات هیات مدیره این شرکت‌ها از نیمه دوم سال به شکل حضوری و الکترونیکی برگزار می‌شود.

توقف ۲۶ نماد سهام عدالت
بنا به اظهارات متولیان سازمان بورس، هم اکنون ۲۶ نماد سهام عدالت در اسارت به سر می‌برند. ولی‌الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس پیش از این به هفته نامه اطلاعات بورس با بیان اینکه درحال حاضر ۲۶ نماد معاملاتی سهام عدالت استانی بسته است، گفته بود: این نمادها از اسفند سال ۱۴۰۰ با مصوبه شورای عالی بورس بسته شد و با تصویب شورای عالی بورس، بازگشایی می‌شوند.
وی با تاکید براینکه بازگشایی نمادهای متوقف سهام عدالت مشروط به تعیین تکلیف شورای عالی بورس است، تاکید کرد: سازمان بورس پیگیراین موضوع بوده و بعد از تصویب اقدامات لازم دراین باره اجرایی می‌شود. وی همچنین، ازتصویب ارائه راهکارهای مورد نظر در نشست اخیر شورای عالی بورس برای بازگشایی نمادهای استانی خبر داده و تاکید کرده بود، مجامع دو استان در تابستان به صورت پایلوت برگزار می‌شود. البته وی، بازگشایی نمادهای استانی را مشروط بر برگزاری مجامع، تهیه و تصویب صورت‌های مالی سال‌های گذشته دانسته بود.
با این تفاسیر، از سال ۹۹ که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی وارد بورس شدند و از سال ۱۴۰۰ که به دلیل هجوم مردم برای فروش سهام و ریزش بازار، نمادهای سهام عدالت بنا به پیشنهاد نهاد ناظر راهی حبس شدند، تا کنون این نمادها متوقف مانده و معلوم نیست چه زمانی قرار است رای به آزادی این نمادها داده شود.

واریز مرحله نخست سود سهام عدالت
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: واریز مرحله نخست سود سهام عدالت سال مالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۱ شرکت‌های سرمایه‌پذیر، به حساب سهامداران عدالت آغاز ‌شد.
مجید عشقی با بیان اینکه بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار، سود سهام عدالت مربوط به سال مالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۱ شرکت‌های سرمایه‌پذیر، در دو مرحله به حساب دارندگان سهام عدالت واریز خواهد شد، افزود: پرداخت سود سهامداران مستقیم و غیرمستقیم سهام عدالت از روز «پنجشنبه ۲۳ آذرماه» آغاز و به مدت ۴۸ ساعت به طول می‌انجامد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، اطلاعات سهامداران سهام عدالت را سه شنبه هفته گذشته به بانک‌های عامل ارسال کرده تا فرآیند واریز سود هر چه سریعتر عملیاتی شود.
وی با بیان اینکه مبلغ سود پرداختی در مرحله اول با توجه به میزان سبد سهام عدالت هر سهامدار متفاوت خواهد بود، گفت: دارندگان سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی مبلغ ۶۸۱ هزار تومان، ۵۳۲ هزار تومانی مبلغ ۷۳۶ هزار تومان و سبد سهام یک میلیون تومانی یک میلیون و ۳۸۵ هزار تومان سود دریافت خواهند کرد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: البته مبالغ فوق به صورت علی‌الحساب است، و باقیمانده سود سهام عدالت پس از تکمیل واریزی شرکت‌های سرمایه‌پذیر تا پایان سال به حساب سهامداران واریز خواهد شد. عشقی با قدردانی از شرکت‌هایی که سود سهام عدالت خود را در موعد مقرر پرداخت کردند، افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار مکاتبات و مذاکرات لازم را برای دریافت کل سود سهام مشمولان سهام عدالت انجام خواهد داد، به طوری‌که امیدوارم بتوانیم تا پایان سال باقیمانده سود این گروه از سهامداران را دریافت و به حساب آنها واریز کنیم.

• هدیه محمودی - خبرنگار
• شماره ۵۲۳ هفته نامه اطلاعات بورس